Historia Szkoły Podstawowej Nr 5 im. Grzegorza Piramowicza w Pabianicach    

W dniu 17 lipca 1917r. Deputacja Szkolna przy Magistracie miasta Pabianic podjęła decyzję o utworzeniu z dniem  1 września tego roku nowej szkoły powszechnej, której nadano nazwę „Miejska Szkoła Początkowa Nr 5”, a w 1918r. zmieniono na „Publiczną Szkołę Początkową Nr 5”. Początkowo mieściła się w pięciu izbach przy ul. Mariańskiej 4/6, w lewej oficynie budynku będącego własnością kościoła mariawickiego.
    W październiku 1924r. szkoła została przeniesiona do bliźniaczego budynku na rogu ulicy Zamkowej i Cerkiewnej (obecnie Poniatowskiego) i nadano jej imię Grzegorza Piramowicza, sekretarza Komisji Edukacji Narodowej. W części od ul. Poniatowskiego umiejscowiono Szkołę Nr 19, przemianowaną później na Szkole Powszechną Nr 11. Obok budynku szkolnego wybudowano dom dla kierowników i woźnych obydwu szkół.

     W 1928r. Szkole Powszechnej Nr 5 ufundowano sztandar o wymiarach 121×104 cm. Na pierwszej jego stronie, na atłasowym, amarantowym tle wyhaftowano motywy kwiatow narcyzów z dekoracyjną wicią. W polu środkowym naszyto wyhaftowanego orła z koroną na głowie. Na drugiej stronie na jasnobeżowym tle z adamaszku wyhaftowane są ornamenty z kwiatów i wici dekoracyjnych oraz napis „Szkoła Powszechna Nr 5 w Pabianicach 1928”. Sztandar ten zaginął w okresie wojny i został odnaleziony w 1994r. w archiwum II Liceum Ogólnokształcącego im. Królowej Jadwigii w Pabianicach. Odświeżony sztandar znajduje się w gablocie pracowni polonistyczno – historycznej.
      Do 1936r. szkoła pełniła rolę szkoły ćwiczeń dla przyszłych nauczycieli, kształconych w Miejskim Koedukacyjnym Seminarium Nauczycielskim.
       W okresie drugiej wojny światowej istniała do 18 stycznia 1940r., kiedy zamknięto wszystkie szkoły dla dzieci polskich na terenach wcielonych do Rzeszy (od 15.10.1939r. ponownie na ul. Mariańskiej 4/6, ponieważ budynki przy ul. Zamkowej przekształcono w szpital polowy i koszary, a także tzw. Volkschule – powszechną szkołę niemiecką dla chłopców; istniał tu także punkt rozdzielczy dla Niemców Wołyniaków oraz pomieszczenia żandarmerii ). W styczniu 1945r. trzy bomby poważnie uszkodziły budynki (skrzydło od ul. Poniatowskiego, część sali gimnastycznej oraz fundamenty).

       Nauka w szkole rozpoczęła się już 15 lutego 1945. (nadal przy ul. Mariańskiej – przeprowadzka do wyremontowanego częściowo budynku nastąpiła w styczniu 1946r.). Zorganizowano osiem oddziałów dla 429 uczniów. Na terenie obiektu nadal funkcjonowały dwie szkoły („piątka” i „jedenastka”), a w roku szkolnym 1947/48 dołączono do nich Gimnazjum i Liceum im. Jędrzeja Śniadeckiego, tworząc I Państwową 11-letnią Szkołę Ogólnokształcącą. Personel liczył 32 osoby, uczniowie mieli lekcje na dwie zmiany.W siedemnastu izbach uczyły się 24 oddziały, z tym że podstawówka obejmowała klasy I – VII, a średnia VIII – XI.. Od 1949 do końca istnienia szkoły nosiła ona nazwę Jedenastoletniej Szkoły Ogólnokształcącej Stopnia Podstawowego im. J. Śniadeckiego. „Piątkę” wyodrębniono już w roku szkolnym 1953/54, a „11”  w 1955r.

       Gmach „5’ został odnowiony w 1974r. Dom nauczyciela znajdujący się obok budynku szkolnego zaadoptowano na bibliotekę, izbę harcerską, gabinety lekarskie oraz stołówkę i kuchnię. We wrześniu 1978r. „SP 11” włączono do Szkoły Nr 5, która przejęła i użytkuje do dzisiaj obydwa bliźniacze obiekty, budynek sali gimnastycznej, łączący „bliźniaki” oraz budynek stołówki (dawny  dom nauczycieli).                W 1979r. szkoła otrzymała drugi w historii sztandar. Na jego prawej stronie znajduje się orzeł w koronie wyhaftowany na czerwonym tle i napis „Dla Ciebie Polsko nasz trud 14.10.1979r.” Na lewej stronie wyhaftowany jest płonący znicz w otwartej księdze i napis: „Szkoła Podstawowa Nr 5 im. Grzegorza Piramowicza”.
       Szkoła podlegała dalszym zmianom, które narzucały kolejne reformy oświaty. Zmieniali się kierownicy / dyrektorzy placówki, nauczyciele, uczniowie…
       Od 1999r. stała się sześcioklasową szkołą podstawową. Zmianom ulega także wnętrze placówki (remonty i modernizacje, przemieszczenia pracowni, tworzenie nowych, jak np. informatyczna, zajęć ruchowo – korekcyjnych, przyrodnicza, artystyczna, kształcenia zintegrowanego itp.). Natomiast niewiele zmienia się na zewnątrz. Szkoła znajduje się w tzw. strefie ochrony konserwatorskiej, co znacznie ogranicza możliwości remontowe i modernizacyjne. Od 1975r. w szkole nie było kapitalnego remontu. A lista niezbędnych do wykonania prac jest długa…                                                                      

 Opracował dla potrzeb strony internetowej::
                                                                                               Jerzy Kaczmarek

* Na podstawie pracy magisterskiej Jolanty Bartos pt.: „Monografia Szkoły Podstawowej Nr 5 im. Grzegorza Piramowicza w Pabianicach” (UŁ, Wydział Nauk o Wychowaniu – 2003r.)